Beljanica je jedna od najvećih krečnjačkih planina istočne Srbije. Nalazi se između reke Mlave i Žagubičke kotline na severu i reke Resave na jugu, a svojim grebenom razdvaja Homolje od Resave. Beljanica je deo parka prirode Kučaj – Beljanica.
Najviša tačka na Beljanici se nalazi na visini od 1339 m.
Zbog kraškog sastava Beljanice u grebenu se formirao veliki broj pećina, jama, uvala i vrtača, koje čine čitavu lepezu prirodnih lepota. Najveća pećina na Beljanici je Velika Atula (560 m). Ova pećina nije do kraja istražena, a u poslednjim istraživanjima ove pećine otkrivene su posebne endemske vrste životinja. Otkrivene su vrste nepigmentisanih stonoga, koje su za svet i nauku bile nepoznata vrsta, do tog otkrića. Da li je bolje da je do kraja istražuju ili da ostave prirodu da se razvija na miru, tema je svakako za diskusiju.
Pored Velike Atule, moramo spomenuti i najpoznatiju i nezaobilaznu pećina koja se nalazi u blizini i koju možete dodati u ovu posetu Beljanici, a to je Resavska pećina. Ona je otkrivena 1962.godine, a uređena za posete od 1972.godine i zaštićeni je spomenik prirode. Pre ovog otkrića, znali su je samo čobani koji su se sa stokom tu sklanjali od nevremena. A onda je 1962. godine jedan od tih čobana ovu tajnu podelio sa svilajnačkim planinarima. Pećina se nalazi na 485 m nadmorske visine. Resavska pećina je stara oko 80 miliona godina, a postoji nakit koji je star i 45 miliona godina. Ovo je i jedna je od najstarijih pećina u zemlji. Otvorena je tokom cele godine (s tim da se u zimskom periodu posete zakazuju), a nakit se može videti odmah sa ulaza u pećinu. Posete traju 40-ak minuta, a deo koji je otvoren za posetioce je dug oko 800 m (od oko 4500 m ukupno i oko 2800 m istraženih).
Public Domain, Link
Iako je Resavska pećina najpoznatija, na ovom prostoru postoji i veliki broj pećina sa predivnim pećinskim nakitom – Jelarče, Pionirska pećina, Vlaška pećina, Ivkov ponor i Izviđačka pećina.
Pored speleologa, Beljanica je omiljena među planinarima zbog svog prirodnog bogatstva.
Prekrivena je bukovim i hrastovim šumama, koje su u nekim delovima i prašumskog tipa. Prepuna je pečuraka, a najviše ima vrganja. Ovde se nalazi veliki broj zaštićenih biljnih vrsta koje se nalaze na Crvenoj listi flore Srbije.
Što se tiče životinjskog sveta, prepuno je gmizavaca, ptica, a zbog velikog broja pećina ima dosta i slepih miševa.
U blizini Beljanice se nalaze i manastir Manasija pa ukoliko u svoj izlet uvrstite i tu posetu, možete kompletirati svoju avanturu.
U jednom delu područja Kučaja, Beljanice i Malinika nalazi se ogromna potpuno prirodna površina i ta teritorija je skroz nenaseljena, a predstavlja najveći divlji predeo u Srbiji.
Leti se mogu naći ljudski posetioci u ovim divljim predelima, dok zimi njih posećuje isključivo životinjski svet, što je jedan od razloga što je ovako očuvana.
Pored velikog broja pećina i jama, tu se nalazi i veliki broj kanjona – Lazarev kanjon, kanjoni Resave, Kločanice, Radovanske reke, Suvi Do, Tisnica, itd., ali i nekoliko kraških platoa (Stobori…).
Tu se nalazi i Krupajsko vrelo, bajkovito kraško vrelo koje vas svojom lepotom neće ostaviti ravnodušnim.
Od Beograda lako možete stići, jer je dvadesetak kilometara udaljena od samog autoputa Beograd – Niš, a ukupno oko 150 km od Beograda, tako da brzo možete doći na Kučaj i napraviti izlet u ovoj prirodnoj oazi.
U podnožju grebena nalaze se Malo i Veliko vrelo, a u podnožju severnog oboda Vrelo Mlave kod Žagubice.
U reku Resavu se uliva vodopad Lisine ili Veliki buk kako ga još zovu jer pravi dosta buke.
Na visinama preko 700 m postoji veliki broj pastirskih koliba koje koriste meštani okolnih sela, gde možete kupiti čuveni homoljski sir.
Veliki deo planine čine pašnjaci. Sam vrh (1.339 metara) je beo i stenovit, pa se pretpostavlja da je Beljanica i dobila ime zbog te beline. Tako da zbog tih golih belih stena koje bukvalno izbijaju iznad tamnih šuma i zbog tog kontrasta blješte na suncu, možemo reći da opravdava svoje ime.
Beljanica je skup svih prirodnih lepota i dokaz da je najlepše na sve tu ono što priroda napravi, a čovek ne uspe da uništi.
Zahvaljujemo V.Simić na predivnim fotografijama.
